Doğru Çalışma Alışkanlığı Nasıl Olmalıdır?

Çalışma alışkanlığı; küçük yaşlarda (anaokulu ve üçüncü sınıf düzeyi arasında) düzen kavramının ve özdenetim becerilerinin kazanılması demektir. İlköğretim 4. ve 5.sınıftan itibaren ise karar verme ve kararın sorumluluğunu üstlenmesi becerisidir. Daha üst sınıflarda ise yaşamın planlanması demektir.
Gerçek anlamda çalışma alışkanlığı, “çok çalışmak” değildir. Düzen kavramının, özdenetimin ve karar verme becerisinin kazanılması, yaşamın planlanması demektir.

Olumlu Becerileri Kazandırma Yolları

? İyi bir model olmak:

Yapılan araştırmalara göre özellikle 5-8 yaş grubu çocukları, ailedeki huzursuzluğu huzursuzluk, çatışma ve şiddeti saldırganlık, düzensizlik, hiçbir sorumluluk verilmiyorsa sorumsuzluk, etkileşim yetersizliğini ise iletişimsizlik vb. olarak yansıtabilirler. Kısaca, çocuğun tutum ve davranışları aile yaşamının bir yansıması olarak ortaya çıkabilmektedir.

Küçük yaş grupları için ailedeki eve geliş-çıkış, uyku, yemek, dinlenme, eğlenme saatleri çok önemlidir. Bu saatlerin düzenli olması ve mümkün olduğunca aksatılmaması çocukta düzen kavramını pekiştirecektir.

Akşam eve dönüşten sonraki saatler ve hafta sonlarının nasıl değerlendirildiği de zaman ve düzen kavramının kazanılmasında etkilidir. Akşam saatlerinin sürekli TV karşısında oturarak geçirilmesi, hafta sonları herhangi bir program olmadan geçirilmesi, çocuğa okul dışı zamanın bu şekilde gelişigüzel geçmesi gerektiğini öğretir. Okul ve iş dışındaki zamanların bu şekilde geçirileceğini öğrenen çocuktan, gelecekte çalışma alışkanlığı kazanmasını beklemek haksızlık olacaktır.

İş ve okul dışındaki zamanlar;
? Önceden planlanmış zaman dilimleri içinde geçirilmelidir.
? Yapılan plana mutlaka uyulmalıdır.
? Hobi ve kişisel gelişim için etkinliklere zaman ayrılmalıdır.

? Ailedeki sorumlulukları belirginleştirmek:

Çocuklara sorumluluk vermek, başarılı bir yetişkin olabilmeleri için gereken adımların ilkidir. Sorumluluklar, çocuklara kendileri ile ilgilenebilmek için ihtiyaçları olan deneyimi kazandırır. Çocukların kendilerinin yapabileceği işleri onların yerine üstlenen ebeveynler çocuklarına iyilik yapmazlar. Yalnız kaldıklarında yapmaları gerekenleri öğrenme fırsatını onlara yaşatmamış olurlar.
Sorumlulukların iyi anlaşılması için aile içindeki sorumlulukların belirginleştirilmesi gerekmektedir. Bunun için;

Ailenizdeki her bireyin sorumluluklarının neler olduğunu belirlemek üzere toplantı yapıp, öncelikle anne-baba olarak kendi sorumluluklarınızdan söz edilmesi uygun olacaktır. (işte,evinizde,tüm aile üyelerine karşı yakın çevrenize karşı vb…)

Çocuklarınızın sorumluluklarını (evdeki, okuldaki, sınıftaki arkadaşlarına, kardeşlerine karşı sorumlulukları vb.) belirlemesine yardımcı olunmalıdır.

Aile bireylerinin sorumlulukları listelenip, herkesin görebileceği bir yere asılabilir.

Her hafta bu toplanıp yerine getirilen ve getirilmeyen sorumluluklar her birey için nedenleri ile birlikte ele alınmalıdır. Listeye yeni sorumluluklar eklenebilir, gündemden düşenler listeden çıkarılabilir. Anne-baba olarak o hafta yerine getiremediğiniz sorumluluk varsa mutlaka belirtilmeli ve telafi etmek için neler yapılacağı söylenmelidir. Böylece çocuğun yerine getiremediği sorumlulukları dile getirmesine teşvik edilmiş olunur.

Anne babaların bilmesi gereken nokta, alışkanlıkların kazandırılmasının belli süreçler gerektirdiği, doğal ortamlarda sabırlı yaklaşmanın esas olduğudur. Sonuçta tüm çabalar küçük küçükte olsa sonuçlarını verecektir.

Çocuklarınızın zamanlarını iyi değerlendirebilmeleri, günü yakalayabilmeleri için “”Bu gün ne yapacaksın?”” sorusu çok önemli ve stratejik bir sorudur. Gününü planlama alışkanlığı kazanamayan çocuklar, yakın gelecekte görev ve sorumluluklarını erteleme, yarım bırakma, vazgeçme gibi davranışlar sergilerler. Oysa planlama, çocuğun özdenetim becerisini kazanmasında temel koşullardan biridir.

“Bu gün ne yapacaksın?”” sorusunu sormak:

Çocuğun bir gün öncesinden yarın ne yapacağının planını yapmasına teşvik ediniz. Planlamada her türlü kararı kendisinin vermesini sağlamak planın uygulanmasını kolaylaştıracaktır. “”Yarın ne yapacağını, ne zaman yapacağını, ne kadar zamanda yapacağını belirleyebilirsin. Bunları belirlerken iyi düşün, planlama yaptıktan sonra değiştirme şansınolmayabilir. Planını oluşturup ve bize bildirebilirsin. Biz de kendi planımızı seninle paylaşacağız. Yardımcı olmamızı istersen hazırız””. Çocuk planını yaptıktan sonra, gerçekten çok önemli gerekçeler yoksa mutlaka uyulması için gereken özeni gösterilmelidir. İlk planlamalar çok iyi düşünülmediği için biraz sıkıntı oluşturabilir. Bu da bir sonraki planlamanın daha dikkatle yapılmasını sağlayacaktır.

Küçük yaş çocuklarının yaşının üzerinde beklentiye girmeden yönlendirilmeye, yardıma, tekrara ve onlar için hazırlanmış programa ihtiyaçları vardır. Ayrıca bunun bir oyun olmadığını ve onların bu programın kendileriyle ilgili bölümünü üstlenmelerini beklediğinizi bilmeleri gerekir. Çocuğun organize olmakta zorlandığı etkinlik için basit bir plan hazırlanıp odasına asılabilir. Arada “”planın nasıl gidiyor?”” gibi yumuşak bir hatırlatma yapmak çocuğun hedefe yaklaşmasına yardımcı olabilir.

Başarıya Giden Yol Nasıl Oluşturulabilir?

Herkesin kendine özgü başarı çizgisi vardır ve belli bir şablona oturtmak doğru değildir. Ancak başarıya giden yolu ana hatlarıyla şöyle çizebiliriz:

? Motivasyon: Başarıya giden yolda ilk adımdır. En anlamlı olanı “”otomativasyon”” yani, öğrencinin kendi kendini motive etmesi, dışarıdan motive edilmeyi beklememesidir.

? Bilgi donanımı: Derslerde başarılı olmanın temel koşulu yeterli bilgi donanımına sahip olmaktır. Derslere ön hazırlık, dinleme ve konsantrasyon, öğrenilen bilgilerin tekrarlanması gibi öğrenci tutumları bilgi donanımı için büyük önem taşır. Zamanın etkili ve verimli kullanılması bu süreci kolaylaştırır.

? Performans: Yapabilme gücü demektir. Öğrencide motivasyon ve bilgi donanımı varsa, kazanılan bilgileri kullanabilme performansı gelişecektir. Soru çözmek, projeler hazırlamak, araştırmalar yapmak bilginin kullanılması ve bellekte kalıcı olması için gereklidir ve verimli kullanılması bu süreci kolaylaştırır.

? Değerlendirme: Öğrenci öğrendiklerinin ne kadarını özümsediğini, nerede, nasıl kullandığını, nerelerde ne tür hatalar yaptığını kendine soruyorsa kendini değerlendirme başlamış demektir.

? Düzeltme: Sorun saptanan noktaları tespit edip, bu sorunları gidermenin yollarını araştırmak, başkalarından yardım alarak çözümler üretmeye çalışmak ve bunları uygulamaya koymaktır.

Çocuğunuz Bazen Unutkanlık Yaşıyor, Sorumluluklarını Aksatıyorsa
Neler Yapılabilir?

? Günlük işleri bütünle ilişkilendirmesine yardımcı olunabilir. Aylık ve haftalık takvim üzerinde önceden belirlenmiş ve istenen sorumluluklar yazılabilir.

? Günlük yapılacaklar listesi hazırlatılabilir.

? Yapılacaklar listesindekileri tamamladıktan sonra çocuk ödüllendirilebilir.

? Hatırladığı ve düzenli olduğu her davranışı fark edilmeli, bunu nasıl başardığı sorulmalıdır. Bu belli stratejiler geliştirmesini sağlayacaktır. Sonrasında takdir edilmelidir.

? Büyük işler küçük parçalara bölünebilir.

? Kontrol listesi hazırlanabilir.

? Belli eşyaları ait oldukları yere koyma konusunda yer belirlenip, kural oluşturulabilir.

? Hatırlama konusuna odaklanılmalı. Unuttuğu ve aksattığı iş için kendini suçlu hissetmesine izin vermeden, bir daha böyle bir sorunda ne yapması gerektiğine dikkat çekilebilir.

? Sürekli kurtarıcısı olunmamalı. Sorumlulukları ve yaptıklarının sonuçlarıyla baş başa bırakılabilmelidir.

? Kızmak yerine daha düzenli olması için neler yapması gerektiği öğretilmelidir.
Kaynak : Milliyet