Gündelik yaşamımızda sürekli olarak karşımıza çıkan motivasyon kelimesi en basit şekliyle şöyle tanımlanabilir. [highlight]“Bir işi yapmak için içimizde duyduğumuz güçlü istek”[/highlight]. Motivasyon kelimesi latince movere “harekete geçmek” sözcüğünden ortaya çıkmış bir kelime olup bizlerin harekete geçmesine yardımcı olan en önemli unsurlardandır diyebiliriz.

Halk arasında motivasyon, daha çok moral terimiyle birlikte anılsa da moral ve motivasyon birbirinden farklı kelimelerdir. Motivasyon bizi harekete geçiren bir güç ise, moral ise bizim ruhsal durumumuzun daha çok nasıl olduğu ile ilgilidir. Yani o anki duygu durumumuzu gösteren bir göstergedir. Genellikle her iki kelime de birbirleriyle kullanılmakta olup birbirlerinin anlamlarını tamamlayıcı nitelik taşırlar.

Peki motivasyona neden ihtiyaç duyarız hiç düşündünüz mü? Motivasyonun çıkış sebebi nedir?

Psikologlar uzun yıllar bununla ilgili çeşitli araştırmalar yapmışlar ve motivasyonu ortaya çıkaran en önemli faktörün de bireyin kendi ihtiyaçları olduğunu anlamışlardır. Buna göre bir insan herhangi bir konuda ihtiyacı ortaya çıktığında önce bunu karşılamak ister ve bunun için koşullanır. Hemen akabinde de bu ihtiyacın karşılanması için çeşitli davranışlara yönelir. İhtiyacını karşıladığı andan itibaren de güdülenmesinde belirgin bir oranda azalma olur. Ancak bu ihtiyaç ile ilgili yeni bir durum çıktığı andan itibaren de tekrar bir güdülenme başlar.

Dolayısıyla da ihtiyacın karşılanması her zaman için o ihtiyaçla ilgili koşullanmanın veya güdülenmenin ortadan kalkacağı anlamı taşımaz. Bunu şöyle örneklendirirsem daha iyi anlayacağınızı düşünüyorum.

Örneğin hayatınız boyunca hep bir arabanız olsun istediniz ve bununla ilgili de tek düşünceniz “ayağımı yerden kessin de önemli olan bu” şeklinde olsun. Arabayı aldınız ve yaz sıcağında sıkışık bir trafikte ilerliyorsunuz. Arabanızda ise klima, müzik çalar vb. hiçbir donanım yok. İşte o andan itibaren artık klimalı bir aracınız olması gerektiği konusunda kafanızda bir ihtiyaç beliriyor ve arabanızı değiştirmek istiyorsunuz. Eğer bu trafiği her gün sürekli olarak yaşıyorsanız bu ihtiyacınızın önceliği daha da artıyor ve bunun için fazlaca gecikmeden harekete geçiyorsunuz. Bu durumda ya arabanıza klima taktırmanın maliyetini araştırmaya başlıyorsunuz ya da ya da yeni bir klimalı aracın fiyatını öğrenmeye çalışıyorsunuz. Yani bu konuda harekete geçmiş oluyorsunuz. İşte bu örnekten de yola çıkarak hiçbirimizin ihtiyaçlarının tam olarak bitmeyeceğini ve ihtiyaçların dinamik bir yapıya sahip olduğunu anlayabiliriz.

Her insanın motive olmasına yardımcı olan bir takım etkenler vardır. Bu etkenlerin kimi doğuştan gelen bazı özelliklerimizle kazanılırken geriye kalan kısmı sonradan kazanılmış davranışlarla elde edilir.

Aşağıda bu etkenleri sıralamaya çalıştım.

A- İçgüdüsel Etkenler

Tüm insanlarda doğuştan meydana gelen bir etkendir. Örneğin; Cinsel dürtü.

B- Fizyolojik Etkenler

Bu tür etkenler ise insanın hayatını sürdürmesini ve idame ettirmesini sağlayan etkenlerdir. Örneğin; Beslenmek, barınmak vb.

C- Sosyal Etkenler

İnsan sosyal bir varlıktır ve her insan bulunduğu toplulukla bir şekilde etkileşim kurmak ister. Örneğin; Bir gruba üye olmak, tanınmak vb.

D- Psikolojik Etkenler

Düşünsel ve ruhsal ihtiyaçlardan kaynaklanan Etkenlerdir. Örneğin; Bir işi başarmak, bir şeye karşı ilgi duymak vb.

E- Sosyo-Psikolojik Etkenler

Toplumsal hareketin hep birlikte harekete geçirilmesiyle ortaya çıkan motivasyon etkenidir. Örneğin; Milli takımın maç kazanması sonucu ortaya çıkan durum gibi.

F- Başarı Etkeni

Herhangi bir işi başarma isteği her insan için motive edici unsurların en önemlilerinden sayılır. Örneğin; Üniversite sınavlarında başarılı olmak vb.

G- Güç Etkeni

Eğer belirli bir pozisyona geldiyseniz, belirli bir güçte bir şirketi yönetiyorsanız, ülke yönetiminde önemli bir pozisyona geldiyseniz buradaki otoriteniz, gücünüz sizin davranışlarınıza da yansıyacaktır. Ve kendinizi güçlü hissetmeniz sizi motive edecektir.

H- Bağlanma Etkeni

Eğer karşı cinsten birilerini seviyorsanız, içinde bulunduğunuz arkadaş topluluğunuz can ciğer sıcak ilişkiler içinde bir arkadaş grubu ise bu sizi motive edecek etkenlerden sayılabilir.

I- İnanç ve Tutum Etkeni

İnsanların sahip olduğu inançlar gerek başarılarının yüksek olmasında ve gerekse motivasyonlarını en üst düzeyde tutan unsurların en başında gelir.

Yazan : Selçuk Arıcı | kendinigelistir.com