Çeşitli seslendirme kusurları nedeniyle söylenenler yeterince anlaşılamaz ve tekrar edilmek zorunda kalınır. Konuşmacı harfleri doğru telaffuz edemeyebilir veya konuşurken bazı heceleri yutabilir. Harflerin hatalı telaffuz edilmesi karşılıklı konuşmalarda pek dikkat çekmese de topluluk karşısında veya mikrofondan yapılan konuşmalarda derhal dikkat çekerler. Bu tür hatalar konuşmacının anlaşılmamasına ya da yanlış anlaşılmasına yol açarlar. Dinleyici ya bütün enerjisini anlamak için kullanacak ya da bıkkınlık göstererek dinlemekten vazgeçecektir. Ayrıca bu tür konuşmacılar dinleyiciler nezdinde güvenlerini yitirecekler, imajlarının kötü olmasına yol açacaklardır. En bilinen seslendirme kusurları aşağıda tek tek açıklanmıştır.
GEVŞEKLİK
Ses organlarının genel tembelliğidir ve en çok karşılaşılan durumdur. Bu genel gevşeklik genel bir konuşma sönüklüğüne yol açar. Gevşekliği gidermek için dişleriniz arasına bir kalem sıkıştırın ve aşağıdaki cümleleri hızla okuyun.
Bir berber bir berbere bre berber beri gel diye bar bar bağırmış. Biz de bize biz derler, sizde bize ne derler?
Pireli peyniri perhizli pireler teperlerse pireli peynirler de pır pır pervaz ederler.
Ocak kıvılcımlandırıcılardan mısın, kapı gıcırdatıcılardan mısın? Ne ocak kıvılcımlandıncılardanım, ne kapı gıcırdatıcılardanım.
Çatalcada topal çoban çatal yapıp çatal satar, nesi için Çatalcada topal çoban çatal yapıp çatal satar? Kârı için Çatalcada topal çoban çatal yapıp çatal satar.
Şu karşıdaki kara kuru kavak, karardın mı, ey kara kuru kavak sarardın mı ey kara kuru kavak!
Sen seni bil, sen seni, bil sen seni, bil sen seni, sen seni bilmezsen patlatırlar enseni.
PELTEKLİK
Bir harfin çıkarılamayarak bir diğeri ile değirilmesidir. Bu durum dilin yeterince eğitilmemesinden, lehçelerin yapısından veya bazı dillerin fazla etkisinde kalmaktan kaynaklanabilir. Türkçe üzerinde tespit edilen pelteklik türleri aşağıda belirtilmiştir.
Zeleştirme: (J) yeri(Z). Örnek: Jale-Zale, Jilet-Zilet,
Seleştirme: Ş yerine S. Örnek: Paşâm-Pasam, şapka-Sapka
Jeleştirme: C yerine J. Örnek: Ancak-Anjak), Kucak -Kujak
Şeleştirme: S yerine Ş. Örnek: Sana söylüyorum-yerine sana şöylüyorum
Leleştirme: (R) yerine (L). Örnek: Birader-Bilader, Berber-Belber, Merhem-Melhem, Terlik-Tellik
İnce â yerine kalın a: Kemâl-Kemal, Lâstik-Lastik
Yukarıdaki örneklerde ilk sırada belirtilen sesler çıkarılamadığından ikinci sesler onların yerine ikame edilmektedir. Bu seslerin çıkarılamaması durumunda bunların üzerinde uygun alıştırmaların sık sık yapılması gerekmektedir. Aşağıdaki kelimeleri eğiticinin özel uyarılüarını dikkate alarak tekrar ediniz. Eğer bu seslerin herhangi biriyle ilgili sorununuz yoksa geçebilirsiniz.
J- Jilet, jandarma, jale, jumbo,
Ş- Paşa, şaka, şakir, şeker
R- Rüya, hücreler, hürrem, harran, sarraf
A- Lale, lastik, lahana, kamil (altı çizilenler ince)
S- Sorgun, hassasiyet, fason
TUTUKLUK
Bir hece üzerinde takılıp kalma, heceyi veya kelimeyi tekrarlama durumudur. Bu sorun en çok düşünce akışındaki duraklamadan kaynaklanır. Normal şartlar altında aşırı stres de tutukluğa yol açabilir. Tutukluğu gidermek için herhangi bir emtni önce yavaşça ve sonra hızlanarak okuyun. Eğitici sizi bireysel olarak takip edecektir.
Tutukluk Örneği: Bu, bu bizim— şerefimiz— olacak —diye — uzun uzun—– bize bize anlattı.
KEKELEME
Tutukluğun ileri aşaması, söz söylerken birden bire duraklama, çoğunlukla buna katılan yüz buruşturması ve gerilme hareketiyle hecelerin tekrarlanması. Kekemeler soluk aldıkları veya pek geç soluk verdikleri sırada konuşurlar. Kekeleme genellikle çocukluk döneminde oluşan bir konuşma bozukluğudur. Erken yaşta konuşmaya başlayan çocukların konuşma başarılarına çevrenin gösterdiği aşırı ilgi çocuğun duygularını zararlı yönde etkiler. Çok iyi konuşarak dikkat çekmek isteyen çocuğun kendi üzerinde ürettiği baskı bir süre sonra kekeleme rahatsızlığını oluşturur. Kekeleme çocuklukta yaşanan aşırı baskı, şiddet veya aşırı utançlığın etkisiyle de gelişebilir. Maddi bir hastalık olmamakla birlikte kekeleme beyin konuşma merkezinde mesaj akışında oluşan karışıklığın bir sonucudur ve çoğunlukla psikolojik bir sorundur. Kekemeliğin yok edilmesi için çeşitli çalışmalar yapılmalıdır.
1. Okumayı yeni öğrenir gibi düşük hızda fakat yüksek sesle bol bol okumak
2. Belli cümleleri ezberleyerek tekrar tekrar seslendirmek.
3. Bu metinde yer alan tekerlemelerin ısrarla okunması
Kekeleme örneği: Bi bi bi biraz so so sonra bura dada ooo olacak
ASALAK SESLER
Bazı sesler veya kelimeler asalak olarak kelimelerin arasına takılır ve konuşmayı tahammül edilmez hale getirir. Asalak sesler veya kelimeler konuşmacının fikir netliği ve kendine güveni hakkında şüphe uyandırır. Konuşmanın kalitesini baltalar ve dinleyiciyi sıkar. Bu kapsamda ?ııı, eee, aaa, şey, yani, mesela, evet…? gibi ses veya kelimeler konuşma arasında sık sık veya gerekmediği halde kullanıldığında dinleyici rahatsız olur.
Örnekler:
Asalak ses veya kelimelerle:
Bana şey dedi. Bugün yıldönümü olduğu için eee şey yapacaktık. Tören salonunu düzenleyecektik.
Evet sevgili dinleyenler. Bugün yine sizlerle birlikteyiz. Evet bugünkü konumuz çalışmanın fazileti hakkında.
Yani şunu diyorum. Mesela siz zor durumda kaldınız. Yani mesela başınızdan bir felaket geçti.
Düzgün:
Merhaba sevgili dinleyenler. Günün ilk ışıklarıyla birlikte sizi selamlıyorum. Mutlu bir gün yaşamanızı diliyorum. Yine sizlerle birlikte olmak ve sizlerle konuşmak ne güzel.
Çalışmalar:
Aşağıdaki soruları ikili guruplar halinde asalak ses veya kelimeleri kullanmadan cevaplandırınız. Arkadaşınız sizi kontrol edecek ve hata yaptığınızda uyaracaktır. Daha sonra bu çalışma tek tek kürsüde yapılacaktır.
a) Düzgün konuşma yeteneğinin size ne kazandırmasını ümit ediyorsunuz?
b) gününüz nasıl geçer?
c) En çok sevdiğiniz yiyecekleri anlatın.
Yazar: Muhammet Bozdağ
Cok sükür bu tür sorunlarim yok.
Benide gercekten sinir eden ‘Asalak sesler/kelimeler’.
Televizyon izlerken sunucu sürekli ‘Evet efendim, eee… simdi söyle… eee…’ dediginde sinir oluyorum…
Birde R’leri ingilizler, amerikalilar, almanlar gibi söyleyenlere sinir oluyorum :) En begenilen haber spikerleri bile yapiyor bunu.
Neyse :) Tesekkürler Özgür’cüm
sizlerı tebrık edıyorum sadece harıka bır sayfanız var
ıyı çalışmalr dılerım
:)okurken eğlendim,gerçekten hoş-didaktik bir site,tebrikler…şarj(şarz)aklıma geldi:))
asalak sesler =) gerçekten çokça görülen sorun,bence bunun sebebi konsantrasyon bozukluğu weya dikkat dağınıklığı ikiside aynıdır bu arada =) bide tabi düzgün kelimeleri seçme çabasında kullanırız bu asalak sesleri o ayrı bi mesele =)
Merhabalar!
Sitenizi yeni keşvettim.Çok güzelmiş. :)
merhabalar;
ben 20 yasındayım ve R harfını V olarak soyluyorum ve bu benım psikolojimi oldukca etkılıyor.konusmam bozuluyor ve ısmımde ergün bırısı ısmımı sordugunda dahı zor soyluyorum en az 3 kez soyledıgımde anlıyorlar.lütfen yardım beklıyorum…bu harfi nasıl cıkartırım dilim nasıl döner bu harfe.yardımlarını beklıyorum
…teşekkürler…
ben çok az kekeliyorum ama çok az. yani azğımdan konuşurken ünlü harf ile çıkan kelimeler bazen takılıyor çıkmıyor. mesela ”akşam buradayım” derken a harfi bazem orda takılıyor. nedir bu kekeleme mi yoksa başka bişey mi? nolur bi fikir verin psikoloğa da gidemiyorum çünkü utanıyorum. gitmeye aslında utanılacak bişey yok ama napayım elimde değil. nolur bilen varsa ve nasıl geçtiğini biliyorsa hemen cevap yazsın. uygulamaya hazırım nolur yardım edin. acil.. lütfen teşekkür ediyorum hepinize. saygılar, sevgiler…
selam fatma! bence sen kekeme kategorısıne gırmıyorsun. aynı sey bendede var. bende tıpkı senın gıbıyım. yanı yerı gelıyor sakın dusunerek konustugumda duzgun konusuorum ama gun ıcersınde cok nadır kekelıyorum. bu bence kekemelık sayılmaz. cunku gercekten kekeme olan bırılerıyle karsı karsıya geldıysen benı daha ıyı anlarsın. ben cok gordum bole her cumlelerınde takılan kekemelerı. onların yanında bızımkısı kekemelık sayılmaz… cunku sonucta karsındakı ınsana derdını guzelce anlatıp muhabbet ederken rahat edebılıyorsan kekemelık olmaz..
hepinize merhabalar. bende konusma problemleri var. mesela s veya z harflerini telaffuz ederken genellikle anlasilir bir sekilde cikmiyor. cok sukur kendi anadilimle beraber turkce, inglizce, rusca veya cince biliyorum, ama bunlarin hepsinde yukaridaki harfler oldugu icin bu dilleri konusurken cok zorlaniyorum. benim bu problemimi nasil cozebilmemi bilen birileri varsa lutfen kendi fikirlerini bildirsin. ilginiz icin cok tesekkur ederim.
ben “l” leri “r” diye söylüyorum, bana yardımcı olur musunuz??
Sıtenızı yenı keşfettım guzelmış gercek ten ama yardım onerısını bulamadım ben de kekemeyım ama yardım konusunu bulamadım ben de kucukken oldu kucuk yaşta başladı ve bır çok tedavı sonu cu geçmedı ve ben bundan çok rahatsızım yardım edebılısenız çok sevınırım acıl olursa cok sevınırım ben yenı askerden geldım
Allah şifa versin bende bir kusur yok ödevim için siteniz çok güzel
meraba ben şarkı söylerken kitap okurken kekelemiyorum.anca birisi bilen konuşma başlasam kelimelerimin arasında takılıp kalyorum tedavi gördüm amma faydaetmedi.gıcık olyorum artık konuşarken.yardamcı olsanız çok memnun olurdum teşekürler,kolaygelsin saygılar.
iygünler bende r harfini söyleyemiyorum..ne yapmalıym ayrıca bir topluluk önünde konusamıyorum. türkçe kelimeleri telaffuz edemiyorum bazen r harfi olmayan kelimelerin es anlamlarını kullanıyorum ve jhızlı konusuyorum kimse konuştuğumdan bişey anlamıyor bana yardım edin 22 yasındayım
ben de R harflerinde sorun yasıyorum melike ben de topLum onunde konusurken çekınerek konusuyorum geneLde de sessiz kalmayı tercih ediyorum :S sen de istersen bi konusaLım mı beLki birbirimiz anLarız bu konuda birbirimize destek oLabiLiriz :??
“se” harfini belirgin çıkaramıyorum.buna her halde pelteklik diyorlar her ne ise “se” harfini keskin çıkarabilmem için egzersiz,ilaç,tedavi her ne olursa tavsiye edebilecek varsa çok memnun olurum.ben dilim ile mesleğini icra eden bir kişiyim bu benim için çok önemli,aradım çare bulamadım belki burada bir kardeşim bana yardımcı olur diye ümit ediyorum sevgilerle….
merhabalar!!!! benim sorunum;şapkalı a harfini söyleyemiyorum.yani kağıt,alo,kase,rüzgar…vs söyleyemiyorum.yardımcı olur musunuz???? şimdiden teşekküerler…
ben de bi çok kişi gibi r problemi yaşıyorum çözümü var mı acaba?
bakın arkadalar bende de çok az kekemelik vardı ancak kendi kendime bu sorunu başardım allaha şükür artık kekeme değilim bol bol sakin ve sesli kitap okuyun… bukadar basit
bende R yi söyleyemiyorum fakat sadece r derken söyleyebiliyorum re şeklinde. Kelimenin içindeyken söyleyemiyorum öyle alıştığım içinmiki, yaşım 15. kelime r ile başlıyorsa normalde söyleyebiliyorum fakat konuşurken söylemiyorum bu da var neden acaba yardım edin.
meb yaşım 18 r harfini l diye söylüyorum nasıl düzeltebilirim?
merhaba ben S harfini şöyleyemiyorum okulda alay konuşu oluyorum lütfen bir bilgisi olan varsa yardım edebirmi?
mrb r harfini ğ olarak çıkartıyom toplum içinde kendimi tam olarak ifade edmiyorum. bunun çözüm yolu var mı
slm beyler bayanlar bende de sizin gibi r harfi özürü vardı bu sorunun en büyük yöntemi ameliyat la dil bagını kestırdım ve sımdı diyebiliyorum
Selam arkadaşlar yaşım 15 bende r harfini söyleyemiyorum ve bu bende özgüven eksikliğine neden oluyor sizce ne yapmalıyım yardım ederseniz sevinirim bide Demir bey dil bağı hakkında bilgi verir misiniz her inşanda olur bu ve kesin çözüm mü
selam arkadaşlar yaşım 16 arkadaşlarımla olsun ailemle olsun konuşurken kelimeleri çıkarmakta zorlanıyorum çıkaramıyorum toplum içinde çok zor duruma düşüyorum ben konuşurken kelimeyi çıkaramıyorum herkes bana bakıyor falan.Yardımlarınızı bekliyorum
slm ben 17 yaşındayım ve ”S” harflerini söyleyemiyorum nasıl düzelte bilirim bu ”S” harflerini lütfen beni bilqilendirir misiniz .s
süper bi sayfa…ama ben R yerine Ğ diyorum ama ileri derecede değil arada çıkıyor … onun için ayrı bir yazı varmı? yoksa yayınlarmısınız?
Arkadaslar size bir egzersiz onericem. Ben nerdeyse hicbir harfi duzgun soyleyemiyordum. Agzinizin etrafina nutella sürün ve bitene kadar dilinizi dondurun. İşe yaradığını goruceksiniz.
ben r harfini arkadaşlarım gibi uzun söyleyemiyorum ne yapabilirim:=0
melaba alkadaslal ben de le harfini söyleyemiyolum
mrb arkadaşlar bu sorun bende de varsı s harfi ve düzelttim fazla kalmadı geçti sayılır. diger harfler için de bana ulaşın size bilgi vereyim ewde yapacagınız egzersizler önereyim. allahın izniyle geçer inş bu bir sorun degil yanlış konuşma telafisidir sıkmayın canınızı :)
rhaba tuğçe hanim lütfen bana yardımcı olun benimde sorunum s ve z harfi sırf bu harfler yüzünden ozguvenimi kaybettim bu harfleri konuşmak istemiyorum sonrada insanlar yanlış anlıyor ezik yerine koyuyorlar konuşmayı bilmiyorum sanıyorlar anlayacağınız gerçekten çok zorlanıyorum yorumumuzu okuyunca çok sevindim inşallah bende de işe yarar Allah aşkına yardımcı olun şimdiden çok teşekkür ederim
Yardım edin lütfen ya
Of of aynibsorun bendede var aglamak istiyorum
Merhaba ben kuleli askeri lisesine seneye gideceğim ama bu R harfini V diye soylediğimden alinmiyorum bu yil icinde mecbur gecmesi lazm lutfen yardimci olun
TESEKKURLER
R HARFİNİ Y HARFİ DİYE OKUYORUM LİSE 2 DEYİM ŞU ANA KADAR HERŞEY ÇOK GÜZELDİ AMA BAKTIMDA HEP EZİLİYOM KİMSE BENİ CİDDİYE ALMIYOR HANGİ DOKTORA GİDECEM AİLEMDEN DESTEK BİLE ALAMIYORUM LANET OLASI SİSTEM
Merhaba arkadaşlar ben kendi isteyimle konuşuyorum ama birisi bana soru sorduğunda takılıyorum. MESELA adın ne diyor ENES soy ismin ne diyor orda takılıyorum. Ağzımda hiç bir kelime çıkmıyor. Lütfen bana yardımcı olun