Empati duygunuz ne kadar güçlü?

İnsanlar ve toplumlar arası iletişimdeki gözde kavram artık ’empati’. Empatide karşımızdakini anlamak ve kendimizi onun yerine koymak esas alınıyor. Duygular, aklın ve mantığın kalıbına girdiğinde daha kalıcı iletişim ve diyalog kurma imkanı bulunuyor.

Soğuk savaş dönemi sona erdiğinde ülkeler ve toplumlar arasındaki gerginlik ile çatışmaların yerini karşılıklı anlayış ve kalıcı barışa bırakacağı tahminleri epey yaygınlaşmıştı. Ancak son 15 yılda gerilimler, şiddet ve yoksulluk azalmak bir yana arttı. Ekonominin büyüme çarkı dönerken yoksulları, zayıfları, eğitimsizleri ve yaşlıları, ilgi alanımızın dışına attı. Devletin ekonomik ve sosyal sorumlulukları azaltılırken, serbest piyasa, bu boşluğu dolduramadı.
Toplumlardaki bu kayıtsızlık ve çatışma ortamı aile ve iş hayatını da olumsuz etkiledi. Son 15 yılda insanların eğitim ve gelir düzeyleri bir miktar yükseldi ama işyerlerindeki gerginlikler ve aile içindeki şiddette dişe dokunur bir azalma görülmedi. Teknolojinin ilerlemesi, bireylere mutluluk değil, işsizlik, yalnızlık ve sevgisizlik getirdi.

Sorun empati eksikliğinde

Sosyal psikologlar, bu durumun, duyarsızlıktan ve karşımızdakilere yönelen iyi duyguların da yalnız “sempati”ile sınırlı kalmasından kaynaklandığını vurguluyor.
Sempati, eski Yunanca’da biriyle birlikte acı çekmek anlamına geliyor. Sempati duyduğumuzda karşımızdaki kişi ile birlikte acı çekiyoruz veya seviniyoruz. Sempati kalıcı değil. Karşımızdakine ancak kısa süreli bir rahatlama sağlıyor. Bu duygu aklın süzgecinden geçmediği için kalıcı bir iletişim kurulmasını sağlayamıyor.
İnsanlar ve toplumlar arası iletişimdeki gözde kavram ise artık “empati”. Empatide karşımızdakini anlamak ve kendimizi onun yerine koymak esas alınıyor. Duygular, aklın ve mantığın kalıbına girdiğinde daha kalıcı iletişim ve diyalog kurma imkanı bulunuyor. Psikolog Üstün Dökmen iki duygu arasındaki farkı şöyle anlatıyor:
“Sempatide yandaş olmak esastır. Empati kurduğumuzda ise karşımızdaki kişiyle aynı duyguları ve görüşleri paylaşmamız gerekmez. Sadece onun duygularını ve düşüncelerini anlamaya çalışırız.”
Anlayış çabaları ve empati eksik kaldığında insanlar, diğerlerinin kişiliklerine, başkalarının inançlarına saygı duyamıyor. Saygısızlık ekenler ise son karikatür krizinin gösterdiği gibi, yalnız yeni düşmanlık, kin ve nefret duyguları biçiyor.
Sempati duyduğumuzda karşımızdaki kişi ile birlikte seviniyor veya üzülüyoruz. Ancak bu güzel duygu, giderek sertleşen ve acımasızlaşan bir dünyada yetersiz kalıyor. Bu yetersizliğin açığını “empati” ile kapatmak mümkün.

TEST İÇİN HAZIR MISINIZ?

1- Bir kişi, kendisini başkalarının yerine koyabiliyor ve onların sıkıntılarını anlamaya, azaltmaya çalışıyorsa, hangi duygunun etkisi altındadır?
a- Sempati.
b- Empati.
c- Anlayış.

2- Çevrenizde yanlış gördüğünüz davranışları olan kişileri adam etmek ve doğru yola getirmek için uğraşır mısınız?
a- Evet.
b – Bazen.
c- Hayır.

3- Empati için en çok hangisi gereklidir?
a- Saygı.
b- Merhamet.
c- Hoşgörü.

4- İşyerinizi arayan kızgın bir kişi, şirketin ürünü konusundaki şikayetlerini bağırarak ve hırçın bir dille anlatıyor. Ne yaparsınız?
a- Şikayetini dinler ve şikayetin çözümü için araştırma yapacağımı söylerim.
b- Bağırmaya hakkı olmadığını söyler, telefonu yüzüne kapatırım.
c- Telefonu ilgili servise bağlarım.

5- Empati duygusu, hangi cinsiyette daha güçlüdür?
a- Erkekler.
b- Kadınlar.
c- Her ikisinde de aynıdır.

6- Empati, hangi tür zekayı güçlendirir?
a- Sosyal zeka.
b- Entelektül zeka.
c- Duygusal zeka.

7- Empati için en çok hangisi gereklidir?
a- Gözlemlemek.
b- Konuşmak.
c- Dinlemek.

8- Empati ve duygusal zeka, kariyer hayatının hangi aşamasında daha etkili olur?
a- Terfi etmede.
b- İş güvencesinde.
c-Bir işe girişte.

9- Empatinin güçlendirilmesi ile şiddetin azaltılmasında en etkili sosyal birim hangisidir?
a- İşyeri.
b- Aile.
c- Okul.

10- Empatik yaklaşım, iş hayatında en çok hangi yararı sağlar?
a- Trendlerin izlenmesine imkan verir.
b- Ürün farklılaştırması için ipucu sağlar.
c- Tüketiciye odaklanmayı kolaylaştırır.

11- Hangisi empati eksikliğinin bir sonucudur?
a- Ön yargılar.
b- Duyarsızlık.
c- Sosyal olaylara ilgisizlik.

12- Devletin ekonomiden çekildiği, serbest piyasanın da sosyal sorumluluklarını üstlenmediği küreselleşme döneminde, sıkıntıda olanlara empatik destek, hangi kuruluşlar aracılığı ile verilebilir?
a-Hayır kuruluşları.
b-Sivil toplum kuruluşları.
c-Kooperatifler.

PUAN, CEVAP VE YORUMLAR

1) a = 3, b = 5, c = 2 Empati, kalıcı bir duygu olduğu için, sosyal sorunların çözümünde, karşılıklı anlayış ve sempatiye göre daha etkili olur.

2) a = 0, b = 2, c = 5 Başkalarının inanç, görüş ve düşüncelerini zorla değiştirmeye hakkınız yok. Onların kişiliğini dikkate almadan psikolojik baskı ve şiddet uygulamak, çoğunlukla geri teper. Ayrıca sizin görüş ve düşüncelerinizin en doğrusu olduğunu kim garanti ediyor ki?

3) a = 5, b=3, c = 2 Merhamet geçici bir duygudur. Hoşgörü kavramında ise sizin kendinizi karşınızdakinden daha üstün gördüğünüz varsayımı egemendir. Oysa saygı, sizin karşınızdakini kendinizi ile eşit görmenizi sağlar. Eşitler arasındaki diyalog daha etkilidir ve kalıcı bir empatik ilişkinin kurulmasınına imkan verir.

4) a = 5, b = 1, c = 3 Telefonun kapatılması öfke duygularını artırır ve sorunu iyice içinden çıkılmaz bir duruma getirir. İlgili servise bağlamak ise işi uzatabilir. En iyisi şikayeti not etmek ve sonucu müşteriye daha sonra bildirmektir.

5) a = 1, b = 5, c = 2 Araştırmalara göre, kadınlarda empati duyguları daha güçlüdür. Çünkü kadınlar duygulara ve duyguların paylaşılmasına, erkeklerden daha fazla önem verir. Bu nedenle sıkıntıda olan erkekler, dertlerini çevresindeki bir kadına anlatmayı tercih eder.

6) a = 3, b = 1, c = 5 Empati, bir duygu yoğunluğunu tanımladığı için, duygusal zekanın en önemli unsurlarından biridir. Empatinin sosyal zekanın oluşumunda da önemli rolü vardır.

7) a = 1, b = 3. c = 5 Karşımızdaki insanın dertlerini ve sorunlarını ancak dinleyerek anlayabiliriz. Anlayış ise empatinin kapısını açar. Gözlemleme pasif bir eylemdir. Dinlemeden konuşmak yalnız konuşanı rahatlatır.

8) a = 5, b = 3, c = 1 Araştırmalar ve iş deneyimleri, bir işe girişte bildiğimiz zeka katsayısının etkili olduğunu, ama girilen işte yükselmenin daha çok duygusal zekaya ve empatiye bağlı olduğunu gösteriyor.

9) a = 1, b = 5, c = 3 Duygusal eğitimde en büyük görev aileye ve aile içinde de anneye düşer. Çocuk okula başladığında, duygusal anlamdaki kişilik çizgileri belirgin hale gelmiştir zaten. Aile içi şiddetin orta vadede azaltılması da ancak annelerin eğitilmesi ile mümkün olur.

10) a =1, b = 3, c = 5 Kendini tüketici yerine koyan ve onların sorunlarını anlamaya gayret eden bir yönetici, hedef kitlesinin tercih ve istemlerini daha kolay kavrayabilir. Bu yaklaşım da tüketiciye odaklanma ilkesinin hayata geçirilmesini sağlar.

11) a= 5, b = 1, c = 3 Başkalarının dertlerini anlamak için çaba gösteremeyen kişi, onların hatalarının kaynağındaki nedenler üsüne de kafa yormaz. Sonraki aşamada kişilere ve toplumsal kesimlere, gerçekle ilgisi olmayan etiketler yapıştırılır. Önyargıların yaygın olduğu ortamın kaçınılmaz sonuçlarından biri de şiddettir.

12) a = 3, b = 5, c = 1 Hayır kuruluşlarının verdiği destek sürekli olamaz. Kooperatiflerin örgütlenmesi ise zaman alır. Sıkıntıda olanların yanı başındaki sivil toplum kuruluşlarının desteği ise insanları, sorunların çözümü konusunda cesaretlendirir. İhtiyacı olanlara balık vermek yerine, balık tutmayı öğretmek daha doğru ve daha empatik bir yaklaşımdır.

DEĞERLENDİRME

13-19 Puan: Kent hayatı ve küreselleşme sizi iyice değiştirmiş ve bozmuş. Tüm empatik duygularınızı kaybetmişsiniz. Başkalarını anlamak için hiç bir çaba göstermiyor, neredeyse herkesten nefret ediyorsunuz. Anlayamadığınız insanlar ve gruplar hakkındaki ön yargılarınız, sizi şiddete eğilimli yapıyor.

20-29 Puan: Serbest piyasa sisteminin “Gemisini kurtaran kaptan” ilkesi sizi iyice etkisi altına almış. “Dayanışma” kelimesini sözlüğünüzden silmişsiniz sanki. Yine de “Bugün bana, yarın sana” sözünü aklınızda tutun ve başkalarına daha empatik duygularla yaklaşmaya gayret edin. Bir gün siz sıkıntıya düştüğünüzde etrafınızda hiç kimse olmayabilir çünkü.

30-39 Puan: Başkalarına ancak kendi vicdanınızı rahatlatmak için ve kendi menfaatinizi düşündüğünüzde empati gösteriyorsunuz. Empatinizin bu “egoist” kökeni, başkaları tarafından seziliyor ve çevrenize verdiğiniz desteğin değerini düşürüyor. İyiliğinize “karşılık bekleme” alışkanlığı, bir noktadan sonra duygusal zekanızın güçlenmesini de önlüyor.

40-49 Puan: Yüreğiniz hep başkaları için çarpıyor ve ihtiyacı olanlara empati göstermek için adeta çırpınıyorsunuz. Aileniz, işyeriniz ve ülkeniz için elinizden geleni yapıyorsunuz. Ancak tam bir empati için, sorunları paylaşmaktaki başarınızı, çözüm üretiminde de göstermeniz lazım. Çünkü empati, ancak sıkıntılar ve dertler azaldığında gerçek anlamını bulur.

50-60 Puan: İnsanları seviyor ve fakir-zengin ayırımı yapmadan herkese aynı saygıyı gösteriyorsunuz. Çözüm üretiminde de iyisiniz. Empati duygularınızın çok güçlü olması, sosyal zeka katsayınızı da yükseklere çıkarıyor. Bu tutum ve davranışlarınızın ödülü ise çevrenizden gördüğünüz saygı oluyor. Ancak başkalarına destek olayım derken, kendi kişisel gelişiminizi de ihmal etmekten kaçının.
Kaynak:Faruk Türkoğlu / Referans Gazetesi