Psikoloji dünyasında “hedeflerle” ilgili yapılan bir çalışmanın sonuçları da bize yardımcı olabilecek bilgiler içeriyor. Prof.Dr. Richard Wiseman’ın yaptığı geniş kapsamlı bir araştırmada farklı ülkelerden 5.000’e yakın farklı hedeflere erişmeye çalışan katılımcılar bir yıla yakın bir süre takip edilmiş. Proje sonunda katılımcıların bu süreçte hedefleriyle ilgili yaptıkları ve tutumları değerlendirilmiş.

Bu çalışmanın sonuçlarını paylaşmadan önce S.M.A.R.T Hedef kavramından biraz bahsetmek istiyorum.

Koçluk çalışmalarında hedeflerin mutlaka olumlu ifade edilmesi ve S.M.A.R.T olması istenir. Bu iş dünyasının çok sevdiği kelime oyunlarıyla belirli kavramların akılda kalmasını sağlama örneklerinden biridir. (akrostij). Smart bildiğiniz gibi ingilizcede zeki, akıllı demektir.

S.M.A.R.T “Specific Measurable Accepted Realistic Timely“ (Belirli, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi, Zamanlı) sözcüklerinin baş harflerinden türetilmiştir.

Specific (Belirli, Özel) : Hedeflerimizi belirlerken genel ifadelerdense daha belirli ve net ifadelerle belirlemeliyiz. Hedefler açıkça belirlenmiş ve detayları tanımlanmış olmalıdır. Hedefler belirtirken çok net ve herkes tarafından anlaşılır ifadeler kullanılmalıdır. Örneğin: Daha çok müşteri ziyareti yapamam lazım yerine haftalık ziyaret sayımı 5 den 8 e yükselteceğim. vb.

Measurable (Ölçülebilir) : Hedefimize doğru giderken hem ara noktalarda hem de hedefimize ulaştığımızı nasıl ölçeceğimizi belirlememiz gerekiyor.  Kilo vereceğim gibi bir hedeftense ayda 2 kilo vereceğim şekilde Specific bir hedef belirlemişsek buradaki 2 kiloyu ölçebilmemiz mümkündür. Bunun için ara hedefler belirlemişsek “15 günde 1 kilo vermek” gibi, ara hedeflerinde ölçülebilir olması bizi doğru yönde ilerleyip ilerlemediğimizi kontrol etme şansı verecektir.

Accepted (Ulaşılabilir) : Burada kastedilen kolay hedefler değil aşırı uçuk ve ulaşılmaz hedefler belirlememektir. Haftada 5 ziyaret yapan birinin, haftada 20 ziyaret yapacağım gibi bir hedef belirlemesi onu hayal kırıklığına uğratacaktır. Hedeflerin biraz zorlayıcı olması bizi motive ederken aşırı zor hedeflerse kısa sürede hedeflerimizden uzaklaşmamıza neden olurlar. Hiç hareket etmemektense minik adımlarla da olsa hareket etmeye başlamak daha iyidir.

Realistic (Gerçekçi) : Hedeflerimizi hem bizi zorlayıcı hem de gerçekçi belirlemek başarımızı arttıracaktır. Birçok çalışma zorlayıcı hedeflerin kolay hedeflere göre kişilerin motivasyonunu ve azmini arttırdığını ortaya koymuştur. Buradaki kritik nokta zorlayıcı ile olanaksız hedef arasındaki ince çizgidir.

Timely (Zaman Sınırlı) : Hedeflerimizin ucu açık bir zaman dilimi içermesi kararlılığımızı zayıflatacaktır. Hedeflerle ilgili sürenin belirlenmesi gerekir.

Hem işle ilgili hem de kişisel hedeflerimizi bu 5 başlığa göre değerlendirerek ne kadar akıllıca.! bir hedef belirlediğimizi sorgulayabiliriz.

Girişte bahsettiğimiz Prof. Wiseman‘ın 5.000 kişiyi kapsayan araştırmasının sonucunda hedeflerine ulaşan kişilerin kullandıkları yöntemleri 5 başlıkta kategorize etmiş.

1- Alt Hedeflere Bölün

İlk olarak hedeflerine ulaşmada başarılı olanlar, hedeflerini alt hedeflerebölerek adım adım ilerleyecekleri bir yol yaratmışlardır. Alt hedefler ne kadar S.M.A.R.T ise o denli başarılı olmuşlardır.

2- Paylaşın

İkincisi, başarılı katılımcılar hedeflerini aileleri ve yakınlarıyla sözlü olarak daha çok paylaşmışlar. Bu hem vaadinizin bağlayıcılığını arttırarak kolayca vazgeçmenizi engellerken hem de zor zamanlarda sevdiklerinizin size destek olmasını sağlıyor. Ayrıca Psikoloji alanındaki bir çok çalışma hedeflerini toplumla paylaşan kişilerin hedefe ulaşmak konusundaki şevklerinin de arttığını göstermiştir.

3- Olumlu Değişimleri Düşünün

Üçüncüsü, başarılı katılımcılar, hedeflerine erişmiş oldukları o mükemmel anı hayal etmekten çok hedeflerine ulaşmaları halinde yaşamların da ne gibi olumlu değişimler olacağını detaylıca düşünmüşlerdir. Başarısız olan kişilerde bu durum tam tersi işlemiş. Başarısız kişiler, hedeflerine ulaşamazlarsa yaşamlarında ne gibi olumsuz kötü durumlar oluşacağını çokça düşünmüşler.

4- Kendinizi Ödüllendirin

Dördüncüsü, hedeflerine ulaşmakta daha başarılı olan kişiler her bir alt hedeflerine ulaştıklarında kendilerini ödüllendirmişlerdir.

5- Yazılı Hale Getirin

Beşincisi, hayatlarında kalıcı değişiklikler elde edip bunu korumayı da başaran kişiler, planlarını, alt hedeflerini, ilerleme durumlarını, hedefe ulaşırlarsa yaşamlarında olacak değişimleri yazılı hale getirerek somutlaştırmışlardır.

Bu kapsamlı çalışmanın sonuçlarına göre, bu 5 yöntemin her biri insanların hedeflerine ulaşmalarını anlamlı şekilde arttırmıştır.

Kendi yaşamımızla ilgili hedeflerimiz, bizi “yuvarlanıp gidiyoruz işte..” duygusundan kurtarır ve eylemlerimize “anlam” yükleyerek yaşamdan alacağımız lezzeti arttırırlar.

Kişi bir şeye kendini tamamen adadığında,
Tanrı da onun için harekete geçer.
Goethe

Yazımızı bitirmeden son olarak 3 dk. ayırmanızı ve daha önce izlemediyseniz “Richard St. John’dan başarının 8 sırrı” adlı TED konuşmasını izlemenizi öneririm.

Sevgiyle kalın.

Yazan : Ercan Kalit | Customer Experience & Sales Consultant, Trainer