Başarı doyumsuz bir duygudur. Her insan her alanda başarılı olmak zorunda değildir. Her şeyden önce, kişi kendi sınırlarını bilmelidir ve bedensel ve zihinsel açıdan sosyal yaşamı etkileyecek düzeyde başarıya odaklanmamalıdır. Başarısızlığın da insana has bir durum olduğu ve bir işin başarısızlıkla sonuçlanmasının diğer işlerin de başarısız olacağı anlamına gelmeyeceğinin bilincinde olmak gerekmektedir. Başarısızlık korkusu literatürde fobi olarak geçer.
Atychiphobia da denen başarısızlık korkusunun sizde olup olmadığını anlamak için şu belirtileri inceleyebilirsiniz:
- Diğer insanların, başarısız olursanız ne düşünecekleriyle ilgili endişelenme
- Hak ettiğiniz geleceği kurmak için yeterli başarıya ulaşamama endişesi
- Başarısız olursanız çevrenizdekilerin size olan ilgilerini kaybetme endişesi
- Zekanız ve yeteneklerinizin başarısız olursanız küçümseneceği endişesi
- Değerli olduğunuza inanan ve sizi destekleyen kişileri hayal kırıklığına uğratma endişesi
- Başarılı olamayacağınızı düşündüğünüz konularla ilgili beklentiyi düşürmek için başarısızlık beklentisinden bahsetme eğilimi
- Bir konuda başarısız olursanız çok fazla “keşke”li düşüncelere odaklanma eğilimi
- Önemli çalışmaları tamamlamanıza engel olan karın ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel belirtilerin ortaya çıkması
Belirtileri yukarıdaki gibi olan başarısızlık korkusunu yenmek için neler yapılabilir?
Hatalarınızla yüzleşin
Hatalardan ders almak ve gelişmek için öncelikle hatanın varlığını kabullenmek gerekir. Hata yapmak yanlış değildir, bir “son” değildir. Bu düşünceniz varsa öncelikle bakış açınızı değiştirmelisiniz. Dünyanın en başarılı insanları hayatlarında hiç başarısızlık yaşamamış kişiler değil, hatalarından ders almış kişilerdir. Mümin Sekman bu konuda şöyle der: “Kazanmayı delice isterken, arada bir kaybetmeye katlanmak da bir meziyettir. Hiç düşmemek değil, düştüğü yerde kalmamak insanı büyütür. Başarı, elleri beyaz eldivenli salon çocuklarını değil, dizleri kanamış sıkı çocukları sever…” Dolayısıyla başarısızlık sizin için büyük bir felaket değil, bir sonraki adıma karar vermeniz için iyi bir veri toplama fırsatı olmalıdır.
Kendinizi zorlamayın
Elinizden gelenin en iyisini yapmanıza rağmen sonucun ne olacağı sizi aşan durumlarla karşılaşabilirsiniz. Örneğin yeni girişiminizle yatırım almak için gece gündüz çalışarak bir proje iş planı ve öngörü projeksiyonu hazırlayarak yatırımcılara sunum yaptığınız durumu inceleyelim. Burada sizin hazırladığınız projeden, planınızdan, fikrinizden ve yaptığınız sunumdan çok daha farklı etkenler de vardır: Diğer girişim adayları, yatırımcıların beklentisi vs. Böyle durumlarda kendinizi suçlamadan önce elinizden gelenin en iyisini yaptığınızı kendinize hatırlatın.
Yardım istemekten çekinmeyin
Her zaman her konuda bilgi sahibi olmak mümkün değildir. Bilgi sahibi olmadığınız konularda işin uzmanlarından destek almanız sizi başarısız göstermez. Aksine, daha başarılı bir iş ortaya çıkarmanıza yardımcı olur. Elinizden gelenin en iyisini çoğu zaman tek başınıza yapamazsınız, farklı kaynakların da yardımına ihtiyacınız olur ve bu oldukça normal bir durumdur.
Yapamayacağınız işlere “hayır” demeyi öğrenin
Birisi sizden yardım istediğinde kendinizi doğrudan “evet” demek zorunda hissedenlerden biri de siz olabilirsiniz. Bu durum üzerinize aynı anda taşıyamayacağınız kadar yük almanıza sebep olabilir. Bu yüklerle baş etmek de sizi başarısız olma korkusuna sürükleyebilir. Sabah erken kalkıp çocuklarınızın ödevlerine yardım edip, işe giderek tüm gün çalışıp akşam da arkadaşınızın düğün alışverişine yardım etmek zorunda değilsiniz. Bu tempoya sürekli devam ederken, size gelen destek taleplerinden bir kısmına olumsuz yanıt verebiliyor olmalısınız. Çoğu kişi bu tür durumlarda çatışmadan kaçınmak, karşısındakini kırmamak veya olumsuz algılanmamak için evet yanıtını verir. Ancak sizin enerjinize ve zaman planlamanıza diğerlerinin saygı duyması gerektiğini de bir şekilde anlatmanız gerekir.
Başarı isteği doyumsuz bir canavar gibidir. Eğer ona aşırı önem verirseniz sürekli onun için çalışmaya başlarsınız. Fiziksel açıdan aşırı zorlanma yaşayabilirsiniz, başarı peşinde koştururken kendi kimliğinizi kaybedersiniz ve mutsuz olursunuz.
[highlight]Şunu kendinize hatırlatın:[/highlight] Başarısızlık hayatın bir parçasıdır. Hatta gelişmek için ihtiyacımız vardır. Burada önemli olan, o başarısız durumdan başarılı olmak için ne öğrendiğinizdir. Ayağa kalkıp devam etmeniz ve mücadele etmenizdir.
Kaynaklar : Selin Yetimoğlu | forbes.com, psychologytoday.com