Hedefe odaklanma gözümüzde büyüttüğümüz birçok işi çözümlemek için en kilit kavram. Günlük işler, dersler, sınava hazırlık veya kurumsal projeler… Yapılacaklar listemizi oluşturan tüm bu konular için odaklanma ve motivasyon hepimizin ortak ihtiyacı. Yapılacaklar listemizle mücadele ederken karşımıza dikilen “canım istemiyor” canavarıyla baş etmemize yardımcı olacak bir yöntemi sitemizde anlatmıştık. Bu yazımda ise daha büyük bir canavarı ele almak istiyorum: Büyük İşler!

Öncelikle büyük işlerin neler olabileceğini tanımlayalım. Büyük işler, içinde birden fazla tamamlanması gereken adım bulunduran, bu nedenle belirli bir zaman ve kaynak planlaması gerektiren işlerimizdir. Tahmin edeceğin üzere, büyük iş bir bitirme ödevi de olabilir, kurumsal bir proje de. Özel işlerimiz de bu sınıfa girebilir. Örneğin ev taşımak bu tanıma çok uygun büyük işlerden biridir.

Peki, büyük bir işi, diğerlerinden ayıran temel fark nedir?

Herhangi bir işimizi hallederken harekete geçmek ve sonuç almak yeterli olabilir. Listeden bir maddeyi siler, ve diğer işlerine bakarsın. Halbuki büyük bir iş söz konusuysa elinde sadece bu işe özel bir sürü tamamlanması gereken madde olacaktır. Dolayısıyla sadece tam motivasyonla işe girişmek başarılı olmaya yetmez. Beraberinde özfarkındalık ve planlama da olmalıdır.

Yine mi şu özfarkındalık meselesi!

Dediğini duyar gibiyim :) Ama özfarkındalık tüm yaşantımızı kolaylaştıran bir süper güç olarak çok işe yarar.

Özfarkındalığın 3 temel sorusunu hatırlayalım:

1. Neye sahibim? (Durum Analizi)
2. Ne istiyorum? (Hedef)
3. Neyi daha iyi yapabilirim?( Eylem Planı)

Bu 3 soruyu hayatının her konusuna uyarlaman mümkün.

Şimdi gel, büyük işlerde bu sorular nasıl işimize yarayacak görelim:

Karşımızda tüm haşmetiyle bir bölüm sonu canavarı var. Taktiğimizi canavara göre kurgulamamız en doğrusu. Bu nedenle yukarıdaki sorularda ve sıralamasında ufak bir değişiklik yapacağız, fakat temel mantığı aynı kalacak:

• Benden ne isteniyor?
• Neye sahibim?
• Sonuca (1’nolu sorunun cevabı) ulaşmak için ne yapmalıyım?

Sırayla gidelim…

#Benden Ne İsteniyor?

Büyük bir projeye, kapsamlı bir çalışmaya veya birden fazla adımı olan bir göreve başlıyorsak tabi ki planlama yapmalıyız. Fakat planlama yapmadan önce daha önemli bir adım var: Hedefi belirleme.

Yapılacak işin hedefini (sonucunu) olabildiğince net bir şekilde tanımlayabilmek için benden ne isteniyor diye sormak gerekir. Talebi açıklayan bir döküman, şartname, yönerge varsa oradaki detayları iyice okumalısın. Eğer böyle bir şey yoksa, sana bu işi verenlere açıkça şu soruları sormaktan çekinme: Benden ne istiyorsunuz? Tam olarak hangi sonuca ulaşmam bekleniyor?

Eğer böyle net tanımlar yoksa veya — büyük projelerde sıkça olduğu gibi — hedef tanımını da senin yapman bekleniyorsa o zaman bu çalışmanın sonucunda fayda sağlayacak kişilerin (örneğin müşteriler ) ne beklediğini düşünerek soruyu cevaplayabilirsin. Ne istiyorlar? Ne onlara fayda sağlar?

#Nasıl bir sonuç, yaşayan, uygulanabilir, kullanılabilir veya işe yarayan bir sonuç olur?

Tanımlamayı ne kadar net yaparsan hedefin o kadar belirgin hale gelir. Böylece hedefe odaklanma, ulaşmak istediğin noktayı görebilir, ve o hedefe ulaşmak için nelere ihtiyacın olduğunu, hangi adımları atman gerektiğini daha açık bir şekilde anlayabilirsin.

İpucu: Büyük işin hedefini tek bir cümlede anlatabiliyorsan, odaklanmayı başarmışsın demektir.

# Neye Sahibim?

Hedefi tanımladık. Şimdi sıra bu hedefle ilgili ne bildiğimizi anlamakta.

İşte sorman gereken sorular: Konuyla ilgili hangi bilgi, belge veya tecrübelere sahibim? Neye sahip değilim? Neyi öğrenmeliyim? Kimler bana destek verebilir? Uygun araçlarım var mı? Hangi araçlara sahip olmalıyım?

Tanıdık geldi mi? Evet, tüm bu sorular kariyer planlaması için daha önceki yazılarımda önerdiğim özfarkındalık soruları. Bu sorular her zaman işe yarar ve hayatınla ilgili pek çok konuda kullanabilirsin.

[box type=”shadow”]Özfarkındalığını Geliştirmek İçin Kendine Sorman Gereken İlk Soru : Neye sahibim?[/box]

#Ne Yapmalıyım?

Hedefi belirledik, durum değerlendirmemizi yaptık. Şimdi sıra eyleme geçmekte. Yani planlamada.

Gördüğün gibi planlama işine en son geldik. Başlangıç ve varış noktalarımızı netleştirdikten sonra planlama aşamasında yapmamız gereken şey, elimizdeki büyük işi, bizi istenen sonuca götürecek küçük adımlara bölmek. Bunu yolculuktaki duraklar gibi de düşünebilirsin.

Bense bu yönteme küçük ısırıklar yöntemi diyorum.

Kocaman bir pastayı tek hamlede yiyemezsin. Böylece hem tadını alamazsın, hem de ağzına yüzüne bulaştırırsın. Üstelik miden ağrır. O nedenle dilimlere ayırıp yemelisin.

Büyük bir işi layıkıyla yapabilmenin yolu da küçük ısırıklarla ilerlemektir.

Küçük ısırıklar yönteminin adımları

• Ana hedefi alt hedeflere böl. Bunların her biri kontrol listendeki bir madde olacak.
• Projenin hedef tarihine göre elindeki toplam süreyi öğren.
• Her bir işin ne kadar süreceğini hesapla ve toplam süreye göre uyarla. Bu noktada önemli olan her maddeyi gerçekten bitirebileceğin şekilde zaman planı yapmaktır.
• Yapacağın işlerde yardıma ihtiyacın varsa iş bölümü yap. Unutma, büyük işler ekip gerektirir. Yalnız kahramanlar böyle durumlarda başarılı olamazlar, ancak stres küpü olabilirler!
• Kayma, sarkma, hata ve kontrol gereklilikleri olabileceğini unutma. Zaman planına gecikme paylarını ve kontrol noktalarını dahil et.
• Yapacağın işi anlatacak, sonucu gösterecek rapor, sunum, ürün prototipi, deneme sürümü gibi çıktıların kaliteli olması çok önemli. Genelde insanlar bu kısmı sona sıkıştırır ve son gece tamamlamaya çalışır. Bunu sakın yapma! Bu son adım, tüm çabanın karşılığını alacağın nokta. Hakkını ver ve kaliteli bir çıktı için gereken zamanı ayır.
• Planında aksamalar görüyorsan revizyon yapmaktan çekinme. Unutma, plan değil, planlama önemlidir. Ve her şey yeniden planlanabilir.
• Hedefi belirledin, durum değerlendirmesini yaptın, hangi adımları ne zaman ve nasıl atman gerektiğini planladın. Artık harekete geçmeye hazırsın.

Küçük ısırıklar yönteminin bir iyi yanı da, tamamlanan her bir adımda başarı tatmini yaşaman ve ilerlediğini hissedebilmendir. Böylece bir sonraki adım için daha heyecanlı olur ve motivasyonunu kaybetmezsin.

Şimdi hazırsın. Bölüm sonu canavarına karşı başarılar :)

Görüşmek üzere.

Yazan : Ümit Öner, medium