Yetenek doğuştan gelen bir yeti. Ama tek başına yetenekli doğmak başarılı olmak için yeterli değil. Yeteneğin pekişip gelişmesi için ter ve göz yaşı gerekiyor. Araştırmalar, doğa vergisi bu özelliğin üzerinde durmak ve çalışmakla pekiştiği ve geliştiğini gösteriyor. Yetenek doğuştan gelen bir özellik. Ancak son araştırmalar, doğa vergisi bu özelliğin üzerinde durmak ve çalışmakla pekiştiği ve geliştiğini gösteriyor.

YETENEK 15 YAŞINA KADAR ÇIKIYOR

Bunun için uzun zaman yok. Prof. Dr. Müzeyyen Sevinç, yeteneklerin ortaya çıkma sürecinin 15 yaşında tamamlandığını söylüyor.

Üstün veya özel yetenekli çocuklar farklıdır. Öncelikle zeka, yaratıcılık, sanat ve liderlik gibi alanlarda yaşıtlarından daha iyi olduklarını gözlemek hiç zor değil. Ayrıca meraklıdırlar, durmadan soru sorarlar. Akıl yürütür, analiz yaparlar. Hayal güçleri yüksektir. Yaratıcıdırlar. Öğrenmekten zevk alırlar ve çabuk öğrenirler. Keşiflerden hoşlanırlar, kendilerine güvenleri yüksektir. Kapasitelerinin, yaşıtlarının çok üstünde olduğunu bariz bir şekilde belli eder.

Ama Türkiye’de üstün yetenekliolmak da zor, üstün yetenekli bir çocuğun ailesi olmak da… Çok küçük yaşta sınav baskısıyla karşı karşıya kalıyorlar. Bu kritik dönemde yetenekler fark edilse bile, çok kez dersler nedeniyle üzerinde durulamıyor. Arada nice yetenek kaçıyor. Uzmanların önerisi çocuklara spor, resim ve müzik gibi faaliyetler için fırsat yaratılması. Bu uğraşlar okul başarısını azaltmak bir yana, artırıyor. İlk adım çocukla bol bol zaman geçirmeye çalışmak. Birlikteyken kaliteli müzik dinlemek, resim yapmak, öykü, roman, şiir kitapları okumak, konser, sergi, gösteri, oyunlar, sinemaya gitmek yön gösterici olabilir. Ayrıca çocuğa hikaye yazdırmak, resim yaptırmak ve enstrüman çaldırmak, varsa yeteneğini ortaya çıkarır.

ERKEKLER DAHA MI YETENEKLİ

Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Enstitü Müdürü Prof. Dr. Müzeyyen Sevinç, “Genler üzerinde Alman Ulm Üniversitesi’nde yapılan son araştırma, yetenek genlerinin erkeklerin annelerinden aldıkları X kromozomlarında bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu bulgular neden özürlüler ve aşırı yetenekliler arasında erkeklerin çoğunlukta olduğuna yanıt olabilir.

Erkeklerde sadece bir X kromozomu bulunduğundan, her yetenek geni veya gen bozukluğu doğrudan çıkıyor. İki X kromozomu taşıyan kadınlarda bu genlerin birbirlerini nötralize etme ihtimali var. Bu nedenle kadınlarda yeteneklere erkeklerden daha az rastlanıyor.”

Bilim adamları Harry Chugani ve Joseph Le Doux bir başka iddiada buluyor: Yetenek, beyindeki sinir hücrelerinin birbirleriyle bağlantılarıyla da yakın ilişkide. Bağlantılar eylemle, yani tekrarlanan deneyimlerle artar. Eğer mevcut bağlantılara ekleme yapılmazsa zamanla yok olurlar. Dolayısıyla yeteneğin doğuştan gelen ve genlerle aktarılabilen gizli bir yeti olduğu doğru. Ancak ortaya çıkaran da eğitim, eğitmen, bireysel istek ve sebat. Var olan yeteneği geliştirmek için sistemli ve disiplinli çalışma yapmak şart. Yeteneğin ortaya çıkma süreci 15 yaşında tamamlanıyor. Bu yaştan sonraki eğitim ancak var olan yeteneklerimizi geliştirmeye yarıyor. Var olmayan yetenek eğitimle kazandırılmıyor.

Bir hatırlatmada bulunmakta yarar var… Çocuğunuzun yetenek ve becerileri konusunda gerçekçi davranın. Objektif olmakta güçlük çekiyorsanız öğretmenlerinden ya da yetenekli olduğunu düşündüğünüz alanlarda çalışanlardan görüş alabilirsiniz.

Yazan : Mesude Erşan / Hürriyet